تاریخچه اجمالی شکل گیری پژوهشکده علوم اجتماعی

پژوهشکده مطالعات اجتماعی در پژوهشگاه، سابقه‌ای دیرینه دارد. از سال ۱۳۶۰ در قالب مؤسسه تحقیقاتی «علوم ارتباطی و توسعه ایران» و سپس، با توجه به گسترش مطالعات اجتماعی، در سال ۱۳۷۲ این حوزه مطالعاتی به گروه علوم اجتماعی، مشتمل بر ۳ بخش «جامعه‌شناسی»، «بررسی مسائل اجتماعی و فرهنگی» و «مطالعات توسعه» گسترش یافت. در سال ۱۳۹۲ اعضای هیأت علمی پژوهشکده مزبور در ۷ گروه پژوهشی شامل: گروه «جامعه‌شناسی تاریخی ایران»، گروه «مطالعات توسعه»، گروه «بررسی مسائل اجتماعی و روان‌شناختی ایران»، گروه «تمدن و اندیشه اسلامی»، گروه «جامعه‌شناسی نظری فرهنگی»، گروه «مطالعات زنان» و گروه «جامعه و امنیت» توزیع شدند. درنهایت در سال 1399،  بر مبنای ساختار جدید پژوهشگاه، تعداد  گروه های این پژوهشکده  به چهار گروه پژوهشیِ «مطالعات توسعه و تغییرات اجتماعی»،  «مطالعات زنان»،  «مطالعات مسائل اجتماعی و امنیت»،  و  «جامعه شناسی تاریخی ـ نظری  و ادیان»، تغییر یافت .  در سال 1402 ، بر مبنای تغییر ساختار، نام پژوهشکده به «علوم اجتماعی» تغییر یافت و گروه های پژوهشی آن  نیز در سه گروه پژوهشیِ «جامعه شناسی نظری»، «مطالعات مسائل اجتماعی ایران» و «مطالعات زنان و خانواده»  تعریف شد.

پژوهشکده علوم اجتماعی، دارای 8 عضو هیأت علمی (4 استادیار، 3 دانشیار، یک استاد تمام ) و 3 کارشناس پژوهشی است.

فعالیت‌های علمی- آموزشی پژوهشکده علوم  اجتماعی

پژوهشکده علوم اجتماعی از سال تحصیلی ۱۳۹۲- ۱۳۹۱ تا کنون پنج دوره کارشناسی ارشد در رشته پژوهشگری علوم اجتماعی برگزار کرده، و در مجموع 23 نفر دانش آموخته در مقطع کارشناسی ارشد دارد. همچنین یک دوره، دکتری  در رشته ـ گرایش  بررسی مسائل ایران از مهرماه سال 1402- 1401،  برگزار کرده است که همچنان ادامه دارد.  در این دوره ها، پژوهشکده تلاش کرده است علاوه بر ارائه برنامه درسی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تربیت محققان جوان با تکیه بر تحقیقات گسترده همکاران پژوهشکده در زمینه فرهنگ و جامعه ایران بپردازد. ازاین‌رو دانش‌آموختگان این پژوهشکده فرصت ممتازی برای درگیر شدن با جامعه و فرهنگ ایران داشته‌اند.

این پژوهشکده، با توجه به رویکرد میان‌رشته‌ای و روش‌شناسی‌های متنوع موجود و با برخورداری از همکاری زبده ترین پژوهشگران و استادان علوم اجتماعی ایران، مرکز تحقیقاتی مؤثری در پژوهشگاه و همچنین آکادمی‌های علوم اجتماعی ایران به شمار می‌رود. این پژوهشکده به‌ویژه در سال‌های اخیر در هدایت و مدیریت پژوهش‌های فرهنگی و اجتماعی در سطح پژوهشگاه نقش داشته است.

 مجموعه مطالعات این پژوهشکده طیف وسیعی از مسائل جامعه و فرهنگ ایران معاصر را دربر دارد. مطالعات مذکور در حوزه مطالعات تجربی و نظری در خصوص شناسایی ایران معاصر بوده و طیف گسترده‌ای را در زمینه‌های گوناگون: ریشه‌شناسی تطور هویت ایرانی از ایران باستان تا به امروز، تحلیل مدرنیته در ایران، تاریخ فرهنگی ایران مدرن، دانشنامه ایرانی امنیت، گفتمان‌های سیاست فرهنگی در ایران معاصر، ویژگی‌های نظام دیوان‌سالاری تاریخی ایران، تلقی از مفهوم عدالت و عقلانیت در نظریه‌های غربی، علوم انسانی و اجتماعی در ایران: چالش‌ها و راهبردها، تبارشناسی جنسیت در سنت اسلامی، نقش همسری در زندگی مشترک، مشارکت اجتماعی زنان ایرانی در جبهه جنگ، تحلیل و نقادی مسئله زن، مطالعات سبک زندگی در تهران، نگاه مطهری به توسعه در ایران، مطالعه اخلاق مراقبت، تطبیق دیدگاه‌های روان‌شناسی اجتماعی تعلیم و تربیت با دیدگاه‌های بومی در ایران، بررسی آسیب‌های اجتماعی استفاده از تلفن همراه، اعتیاد، شناسایی آثار بازی‌های رایانه‌ای و بررسی آسیب‌های اجتماعی در اسناد بالادستی را دربر می‌گیرد. این مطالعات در راستای اهداف آکادمیک علوم اجتماعی و تقویت بنیادهای معرفتی تحقیقات تجربی از یک سو و بسط و اشاعه و فهم مفهومی از جامعه و فرهنگ ایران از سوی دیگر صورت می‌گیرد. این نوع مطالعات به صورت گزارش‌های تحقیقاتی، کتاب‌های تألیفی و ترجمه و مقالات انتشار می‌یابد. پژوهشکده مطالعات اجتماعی طی تمام دوره حیات برای اشاعه دانش و گسترش بینش‌های نظری و تجربی برآمده از فعالیت‌های پژوهشی همکاران این پژوهشکده، مجموعه وسیعی از نشست‌ها، سخنرانی‌ها و همایش‌هایی را در درون پژوهشگاه و بیرون آن و با همکاری انجمن‌های علمی و دانشگاهی و سازمان‌های گوناگون برگزار کرده است. بخشی از این فعالیت‌ها در سایت پژوهشگاه در دسترس عموم قرار دارد.

   

              رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی :

               دکتر یحیی فوزی 

              نماینده ریاست پژوهشگاه در پژوهشکده علوم اجتماعی :

              دکتر سید جواد میری مینق

           

            1. ​​​​​​ گروه پژوهشی مطالعات مسائل اجتماعی ایران

                اعضای هیأت علمی

ردیف	نام	نام خانوادگی	محل خدمت	رشته تحصیلی	مرتبه علمی
1	سمیه	کریمی	پژوهشکده علوم اجتماعی(مدیر گروه)	مردم شناسی	استادیار
2	محمدسالار	کسرایی	پژوهشکده علوم اجتماعی	جامعه‌شناسی سیاسی	دانشیار
3	سمیه	توحیدلو	پژوهشکده علوم اجتماعی	جامعه شناسی توسعه	استادیار

 2.  گروه پژوهشی جامعه شناسی نظری

اعضای هیأت علمی

ردیف	نام	نام خانوادگی	محل خدمت	رشته تحصیلی	مرتبه علمی
1	سمیه سادات	شفیعی	پژوهشکده علوم اجتماعی(مدیر گروه)	جامعه‌شناسی	دانشیار
2	سیدجواد	میری	پژوهشکده علوم اجتماعی	جامعه‌شناسی تطبیقی	استاد تمام
3	مصطفی	مهر آیین	پژوهشکده علوم اجتماعی	جامعه‌شناسی	استادیار

           3.  گروه پژوهشی مطالعات زنان و خانواده

    اعضای هیأت علمی

ردیف	نام	نام خانوادگی	محل خدمت	رشته تحصیلی	مرتبه علمی
1	بهاره	نصیری	پژوهشکده علوم اجتماعی(مدیر گروه)	علوم ارتباطات اجتماعی	دانشیار
2	مریم	نصر اصفهانی	پژوهشکده علوم اجتماعی	فلسفه	استادیار

           کارشناسان پژوهشی پژوهشکده علوم  اجتماعی:

              - آمنه بختیاری

              - معصومه شیرعلیزاده

              -  مریم سادات هاشمی