مطالعات تفسیری در ایران معاصر

مطالعات تفسیری در ایران معاصر

پژوهشکده مطالعات قرآنی با همکاری انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی در تاریخ  8 تیر ماه 1399 اقدام به برگزاری سخنرانی با عنوان "مطالعات تفسیری در ایران معاصر " نمود. این سخنرانی توسط دکتر فروغ پارسا و با دبیری دکتر سید محمدهادی گرامی ارائه شد و به علت همه گیری بیماری کرونا، به صورت آنلاین برگزار شد.
دکتر پارسا در این سخنرانی به صورت خلاصه به این نکات اشاره کردند:
تفسیر های شیعی از قرآن کریم و سنت های تفسیری حاکم بر آن در طی سده های مختلف دستخوش تحولاتی شده است. این تحولات با توجه به نتایج پژوهش های من به میزان قابل ملاحظه ای از شرایط تاریخی و سیاسی مفسّر تأثیر پذیرفته است. مطالعات تفسیری در ایران پس از انقلاب اسلامی نیز طبعاً از شرایط تاریخی ، سیاسی 4 دهة گذشته تأثیر گرفته است. بنظر می‌رسد  مطالعات تفسیری در ایران پس از انقلاب در قالب دو جریان کلی قابل تقسیم بندی  است.  این دو جریان عبارتند از :جریان قرائت رسمی دینی 2- جریان قرائت غیر رسمی دینی 
-    جریان قرائت رسمی دینی؛  به طور خاص با گفتمان« این همانی دیانت و سیاست » مرتبط  است و همة مطالعات تفاسیری که درون این گفتمان و با اعتقاد به این گفتمان  تألیف شده اند را،  در این جریان طبقه بندی می شوند. در واقع جریان قرائت رسمی دینی ؛ شامل طیف گسترده ای از آثار تفسیری است که با توجه به ویژگی های کلی این جریان شدت و ضعف دارند.  برخی از تفاسیر و مفسران  شاخص مربوط به این جریان  ؛ عبدالله جوادی آملی ، محمد تقی  مصباح یزدی، اکبر هاشمی رفسنجانی ، هادی معرفت و محسن قرائتی هستند . آثار تفسیری این افراد اگرچه در یک جریان قرار دارند ولی با رویکردهای متفاوتی تألیف شده اند.  
-    جریان قرائت غیر رسمی دینی مربوط به آن دسته از مفسران و آثار تفسیری است که به گفتمان این همانی دیانت و سیاست باور ندارند و یا در اعتقاد نسبت بدان لابشرط هستند. این جریان نیز شامل طیف های متنوعی است و افراد و مفسران بشدت سنّتی و نیز مفسران نواندیش را در بر می گیرد. مطالعات تفسیری در این جریان نیز با رویکردهای مختلفی انجام شده است.