گزارش نشست،امام خمینی(ره) و دولت تراز انقلاب اسلامی

بسمه تعالی

 گزارش نشست «امام خمینی(ره) و دولت تراز انقلاب اسلامی»

در سالروز ارتحال بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، پژوهشکده مطالعات سیاسی و روابط بین‌الملل و حقوق با همکاری معاونت فرهنگی و پژوهشکده علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نشستی باعنوان «امام خمینی(ره) و دولت تراز انقلاب اسلامی» روز شنبه 19 خرداد برگزار کرد، خلاصه سخنرانی اساتید به شرح ذیل می باشد.

محمدعلی فتح الهی:

دولت در تراز انقلاب اسلامی از جنس ولایت است. به این معنی که دیواری بین دولت و مردم وجود ندارد و نمی‌توان استقلالی برای دولت قائل شد.حضرت امام خمینی(ره) در دهه فجر سال 57 آقای بازرگان را به عنوان نخست وزیر دولت موقت تعیین کردند و آقای بازرگان هم وزرا و کابینه خود را معرفی کرد. شاپور بختیار هم که آخرین نخست وزیر دوران شاهنشاهی بود، اعلام کرد که همه اعضای دولت موقت را دستگیر خواهد کرد. مفهوم سخن وی این بود که با دستگیری افراد دولت موقت، درواقع انقلاب اسلامی از بین می‌رود و از نظر بختیار، انقلاب در آقای بازرگان و کابینه وی خلاصه می شد. اما امام(ره) فرمودند که اگر اینها را دستگیر کنند اشخاص دیگری را جایگزین می‌کنیم. آنها را هم دستگیر کنند باز افراد دیگری را تعیین می کنیم. درواقع برعکس نگاه بختیار، از نظر امام راحل، نه تنها انقلاب در دولت موقت خلاصه نمی شد بلکه قدرت آن را داشت که اعضای دولت به مثابه کارمندان عالی رتبه را بازتولید کند و توانمندیهای جدیدی را نشان دهد. حقیقت انقلاب اسلامی ماهیتی هویتی و اعتقادی و مردمی داشت و با نبود رییس دولت و اعضای کابینه از بین نمی رفت. این معنی را در حادثه تلخ سقوط بالگرد و شهادت رئیس جمهور هم شاهد بودیم. مشاهده می شود که علیرغم خسارت فقدان رییس دولت و وزیر امور خارجه، امور کشوری مدیریت می شود و نگرانی جدی در میان مردم وجود ندارد و زندگی عمومی جامعه جریان دارد. مقام معظم رهبری هم در همان روز اول فرمودند که اختلالی در روند اداره کشور پدید نخواهد آمد. با آنکه طبق قانون اساسی باید تا پنجاه روز، رئیس جمهور جدید انتخاب شود اما اگر این وضع طول هم بکشد نگرانی جدی اتفاق نمی‌افتد. این نشانه ماهیت هویتی نظام اسلامی، مردمی بودن آن و قدرت دولت اسلامی و ماهیت آن در اندیشه اسلامی است. در اسلام دیواری بین دولت و ملت وجود ندارد و تفکری که دولت را در یک سوی دیوار و مردم در سوی دیگر قرار دهد اسلامی نخواهد بود و در اندیشه حضرت امام(ره) هم جایگاهی ندارد. رئیس جمهوری که جایگاه ویژه‌ و متمایزی برای خود نسبت به مردم قائل شود منطق اسلامی را به خوبی درک نکرده است. شغل ریاست جمهوری درواقع نوعی کارمندی عالی رتبه در نظام اسلامی است و قداست ویژه ای ندارد. برخی افراد فکر می کنند اگر یکبار رئیس جمهور شدند دیگر نمی‌توانند هیچ شغل دیگری داشته باشند و باید مجدداً در جایگاه ریاست جمهوری قرار بگیرند و نمی‌توانند مثلا به عنوان وزیر در یک دولت دیگر یا رئیس یک شرکت فعالیت کنند. این هم تفکر اسلامی نیست. دولت، مظهر ملت و نشان دهنده توانمندیهای مردم است و دولت قدرت خود را از هویت ملی می‌گیرد. بنابراین نباید دیواری بین مردم و دولت تصور کرد که پایه مفاسد دیگر خواهد بود. با چنین نگاهی می‌‌توانیم شاهد تکثر سیاسی باشیم. سنگ بنای تکثر سیاسی در جایی است که لباس تقدس به دست‌اندرکاران کشور نپوشانیم و استقلالی برای دولت در مقابل ملت تصور نکنیم. اعضای دولت، کارکنان عالی رتبه نظام سیاسی هستند که بر اساس قانون انتخاب می شوند و لذا امکان تکثر سیاسی و جابه‌جایی قدرت همواره وجود دارد. آنچه اصالت دارد عبارت از سازمان یافتگی درونی ملت و حیات سیاسی آن است و دولت، مظهر این اصالت می باشد. عمق هویتی دولت همان ملت است. قدرت اصلی مردم هستند که دولت‌ها را سر کار می‌آورند و تکثر سیاسی بر اساس همین قدرت آنها شکل می‌گیرد. البته در اینجا به طرح مباحث اکتفا می شود و بررسی مبانی قرآنی و فلسفی اینها فرصت دیگری را می طلبد.

لینک گزارش تفصیلی نشست:
https://www.ihcs.ac.ir/fa/news/25511