نشست طلایه‌داران وحدت اسلامی با عنوان آرا ‌و اندیشه‌های آیت الله شهید محمدباقر صدر

دومین نشست علمی طلایه داران وحدت اسلامی با عنوان آرا و اندیشه های آیت الله شهید محمدباقرصدر(قدس سره) با شرکت علما، پژوهشگران و اندیشمندان دیروز (چهارشنبه) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ما ، در این نشست دکتر حسینعلی قبادی رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به اینکه آیت الله شهید محمد باقر صدر در حوزه مبانی اقتصاد که برگ برنده متفکران مارکسیست ها بود کمر این تفکر را شکسته است به تشریح نقش خاندان صدر در تقویت و ترویج مبانی درست تفکر اسلامی در میان مسیحیان لبنان پرداخت و گفت: این خاندان راه متمایز و کارآمد را در این مسیر گشودند که ما فاقد آن هستیم.

براساس این گزارش قرائت پیام آیت الله العظمی سیدکاظم حسینی حائری برنامه بعدی این نشست بود که توسط حجت الاسلام واعظی خوانده شد.

در بخشی از این پیام وحدت گرایی و رویکرد تقریبی یکی از ویژگی های آیت الله صدر خوانده شده و آمده است: این ویژگی در همه میدان های فکری، مفاهیم و فعالیت های عملی و اجتماعی آن شهید حضور و ظهور داشت .

در بخش دیگر این پیام شهید صدر نظریه پرداز متعلق به همه جریان ها و گرایش های مذهبی امت اسلام خوانده شده و نوشته شده است: او مکتب های اقتصادی مارکسیستی و سرمایه داری را نقد کرد و با نوشتن کتاب “آقتصادنا” ساختمان کلی اقتصاد اسلامی و نظام توزیع و تولید در آن را به تفصیل شرح داد و در نبردی سخت با این دو مکتب اندیشه های آنها را شکست داد.

شاخصه دیگری که در این پیام به عنوان نشانه ویژگی تفکر شهید صدر آمده است روش پژوهش آن شهید است که در این روش او تنها به بهره گیری از ابزارها و پشتوانه های علمی خاص مذهبی خود بسنده نمی کرد بلکه هرآنچه در عرصه اندیشه اسلامی وجود داشت را به کار می گرفت تا به رای به دست آمده ویژگی فراگیر و شمول بخشد و آن را به عنوان حکم اسلام در چارچوب گستره آن ارائه کند.

در ادامه این پیام استفاده آن شهید از زبان فراگیر و تعابیر جذاب و دیدگاه او نسبت به مرجعیت از دیگر شاخصه‌های ویژگی شهید صدر خوانده شده و آمده است: او مرجع را رهبری برای عموم مسلمانان می دانست که تلاش های نظری و عملی اش دغدغه همه امت را دارد و این طور نیست که تنها مرجع یک فرقه یا گروه معین باشد.

براساس این گزارش آیت الله حاج شیخ محمدعلی تسخیری نیز در این نشست به تفصیل درباره ایده های شهید صدر سخن گفت و با تشریح تفسیر موضوعی گفت: اگر مفسر همه آیات را جمع کند و یک برداشت از آنها داشته باشد تفسر موضوعی است و شهید صدر روش دیگری را نیز مطرح کرد به این صورت که یک موضوع حیاتی و مهم را انتخاب و پس از بررسی همه جانبه و درآوردن سئوالات اساسی، آنها را در محضر قرآن مطرح می کنیم و ما فقط مستمع می باشیم و طوری با قرآن عجین می شویم که انگار قرآن با ما صحبت می کند.

وی با اشاره به اینکه براساس ایده شهید صدر مطالعات ما از تجربه انسانی شروع و به جواب های قرآن و سئوالات مفسرختم می شود، افزود: این تفسیر موضوعی است که شهید صدر مطرح کرده است و براساس آن مشکلات انسانی در محضر قرآن مطرح می شود.

آیت الله تسخیری در بخش دیگری از سخنان خود با تشریح و نقد نظریه های اقتصادی سرمایه داری و مارکسیسم نتیجه گرفت که دیدگاه آیت الله صدر مبتنی بر نظریه قرآن نجات بخش اقتصاد و نیازهای انسان است و نادیده گرفتن نعمت های الهی، کفر و ظلم به این نعمت هاست.

براساس گزارش خبرنگار اطلاعات ، دکتر مهدی گلشنی سخنران دیگر این نشست بود که نبوغ، شهامت، رفتار اخلاقی، جامع نگری و آگاه بودن به مقتضیات زمان را از خصوصیات بارز شهید صدر دانست و گفت: متاسفانه امروز حوزه های ما خیلی آگاه به تحولات زمان و اتفاقات جهان نیستند و بجای توجه به نیازهای روز به مسائل فرعی چسبیده اند.

وی با تشریح روند مطالعات و فعالیت های علمی، اجتماعی و سیاسی شهید صدربه تجربیات خارج از کشور خود در خصوص جاذبه اخلاقی شهید صدر اشاره کرد و افزود: حداقل دو نفر آفریقایی را من شاهد بودم که مجذوب و شیفته برخورد و رفتار انسانی و اخلاقی شهید صدر شده بودند.

دکتر گلشنی در ادامه صحبت های خود به تشریح تجربه گرایی از دیدگاه شهید صدر پرداخت و گفت: براساس دیدگاه آن شهید هرچقدر هم از طریق تجربه بخواهیم مبداء علیت را تشخیص بدهیم موفق نخواهیم شد.

وی با اشاره به حاکم بودن اصل شانس در دنیای اتمی امروز به مخالفت شهید صدر به رغم اینکه اکثرا در کشورهای اسلامی آن را قبول داشتند، اشاره کرد و گفت: مرحوم صدر در کتاب خود سفت و سخت با این نظریه مخالفت کردند.

به گفته دکتر گلشنی شهید صدر استقراء را نیز کاملا قبول داشتند، چرا که روش قیاسی را کافی نمی دانستند و به همین دلیل سراغ استقراء آمدند و این موضوع درآثار خودش را در روند فعالیت ها و نظریه های آن شهید برجای گذاشت.

آیت الله حاج شیخ محسن اراکی سخنران بعدی این نشست بود که سه ابتکار علمی شهید صدر را مورد بحث و بررسی قرار داد و گفت: در رشته منطق شهید صدر پلی بین احتمال و یقین ایجاد کردند و در عرصه فلسفه نیز قانون علیت را تفسیر کردند.

وی ابتکار سوم شهید صدر را در عالم فقه دانست و افزود: اینکه بتوانیم به فقه نظام دست پیدا کنیم و از چنبره فقه فردی بیرون بیاییم و فقه ما برای جامعه کارگشا باشد، فقهی است که شهید صدر روش آن را توضیح داده است.

آیت الله اراکی فقه نظام مورد نظر شهید صدر را یک نظریه سیاسی خواند و تصریح کرد: ما امروز به فقه فرهنگ و بهداشت نیز نیاز داریم و گام برای داشتن این نوع فقه را شهید صدر برداشته اند.

دکتر ثریا مکنون آخرین سخنران این نشست بود که با تشریح نظریه های شهید صدر و بنت الهدا صدر در خصوص جایگاه زنان خواستار ارزیابی مجدد نسبت به این جایگاه شد و بر متفاوت شدن الگوها برای زنان تاکید کرد.

به گزارش خبرنگار ما، در پایان این نشست از کتاب نشست علمی طلایه داران صلح و وحدت اسلامی آیت الله حاج میرزا خلیل کمره ای (اردیبهشت ۱۳۹۶) رونمایی شد.

منبع: روزنامه اطلاعات

گزارش دومین نشست طلایه داران صلح و وحدت اسلامی، اندیشه های شهید صدر