دکتر سپنجی در گفتگو با شفقنا: تحدید شبکه‌های اجتماعی پاک کردن صورت مسئله است

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: راهکار اجرایی برای شفافیت در رسانه ها ، سرمایه گذاری های محتوایی و فنی ویژه در جهان موازی یا فضای سایبری است. بسته شدن تلگرام و محدود کردن سایر شبکه های اجتماعی و پیام رسان های موبایلی، راه حل نیست و فقط پاک کردن صورت مساله است.

امیر عبدالرضا سپنجی درگفت و گو با شفقنا رسانه درباره ضرورت برپایی نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها گفت: حتما  برگزاری جشنواره هایی به این شکل خوب است حتی بنظرم برگزاری سالی یک بار هم کم است و بهتر است که درهر فصل یا شش ماه یک بار چنین نمایشگاه هایی بر پا شود. مثلا در بعضی کشورها تلاش می شود با برگزاری جشنواره های متعدد، مردم به صورت مداوم درگیر عرصه های علمی، کتاب، رسانه ها و مطبوعات شوند، چون  این فضاها با زندگی روزمره شان آمیخته شود.

او افزود: فضای فرهنگ و هنر و تفریحات سالم، به عرصه زیست خانوادگی باید بیاید و ازهمان سنین کودکی برای فرزندانشان این موضوعات جذاب باشد. چرا که اینگونه فضاها وقتی وارد خانواده ها شود، به شکل تصاعدی در جامعه هم منتشر خواهد شد و تبدیل به گفتمانی در سطح جامعه می شود. همین گفتمان سازی نیز به جامعه کمک می کند تا در عرصه های فرهنگ، سیاست یا اقتصاد و عرصه های دیگر، خیلی فکورانه تر و دقیق تر تصمیم بگیرد. جامعه ما هم که تا حدی یک جامعه رسانه ای شده است از این نوع گفتمان سازی ها و پیامدهای مثبت آن، مستثنی نخواهد بود و حتما تاثیرات مثبتی خواهد پذیرفت.

این پژوهشگر حوزه ارتباطات در ادامه به دلایل پایین بودن تیراژ روزنامه ها اشاره کرد و گفت: در کاهش تیراژ مطبوعات عوامل مختلفی دخیل هستند. به نظرم باید خیلی وسیع به این موضوع نگاه شود. یکی از این موارد که در در دو سه قرن اخیر به آن بی توجهی کرده ایم، همین بحث فرهنگ سازی برای مطالعه و خواندن کتاب و روزنامه ها بوده است. ما تقریبا هیچ سرمایه گذاری خاصی برای تقویت این امر انجام نداده ایم و جذابیتی هم برایش فراهم نکرده ایم. هر چند در حال حاضر می بینیم که به هر دلیلی فرصت های زیادی در این زمینه برای بهتر شدن شرایط وجود دارد.

او ادامه داد: مردم جهان و البته ایران، در کنار فضای واقعی و با وجود کتاب و روزنامه، یک جهان موازی به نام فضای سایبری و اینترنت را تجربه می کنند که این فضا خیلی اوقات باعث شده سطح مطالعه شهروندان بالاتر هم برود. پس مطبوعات ما با یک تمرکز ویژه بر فضای سایبری، می توانند به ارتقای سطح مطالعه در جامعه کمک کنند هر چند شاید این موضوع به افزایش  تیراژ یا تک فروشی مطبوعات چندان کمکی نکند.

این مدرس ارتباطات درباره شعار امسال نمایشگاه مطبوعات و خبر گزاری ها گفت: اجرایی شدن قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، یک نیاز واقعی برای عموم مردم و رسانه هاست. هر چند تحقق دسترسی به آمار و اطلاعات در کشور ما بسیار دیر شده است، در حالی که  بسیاری از کشورهای دنیا حتی منابع اطلاعاتی و محرمانه شان را بعد از دو یا سه دهه در اختیار عموم مردم قرار می دهند.

او ادامه داد: این قانون در عرصه های پژوهشی، اقتصادی، کسب و کار یا حتی بحث های سیاسی بسیار کمک کننده است. به نظرم  ما در زمینه شفاف سازی و اطلاع رسانی بسیار کوتاهی کرده ایم. برای همین امیدوارم از این به بعد، با توجه به ابلاغ قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، این شرایط بهتر شود و در کنارش با تصویب نظام جامع رسانه ای، این دو حوزه بتوانند بیشتر با یکدیگر تلفیق شوند و مردم را در این زمینه توانمندتر کنند.

سپنجی در پایان با اشاره به راهکارهای موجود برای شفافیت در رسانه ها گفت: راهکار اجرایی برای این موضوع، سرمایه گذاری های محتوایی و فنی ویژه در جهان موازی یا فضای سایبری است. متاسفانه بعضی نقل قول های اخیر را می شنوم که به نظرم از ذهن های دود زده وغبار گرفته ای حکایت می کند که به بسته شدن تلگرام و محدود کردن سایر شبکه های اجتماعی و پیام رسان های موبایلی مربوط می شود، در حالیکه این ها راه حل نیست، و فقط پاک کردن صورت مساله است.

او افزود: راه حل قطعی ما، ترویج و ارتقای سطح  سواد رسانه ای مردم است. آموزش سواد رسانه ای باید پیش از دبستان شروع شود و این نوع آموزش را در مدارس و دانشگاه ها گسترش دهیم. در واقع به سمتی برویم که مردم با دسترسی داشتن به گستره وسیع اطلاعات بتوانند یک انتخاب درست از این اطلاعات و داده ها داشته باشند و از این اطلاعات انبوه استفاده بهینه کنند.