نمایشگاه مجازی «ماه رمضان به روایت اسناد»

ماه رمضان، نهمین ماه از ماه‌های قمری و بهترین ماه سال، از دیدگاه مسلمانان است. واژۀ رمضان، از ریشۀ «رَمَضَ» به معنای تابش سوزان خورشید بر سنگریزه گرفته شده است، که در روند نام‌گذاری ماه‌های عربی، وقوع این ماه‌ در فصل گرمای تابستان را به ذهن متبادر می‌سازد. ماه رمضان، از قداست و جایگاه ویژه‌ای در میان سایر ماه‌های قمری برخورداراست؛ چنان‌که در دعای ویژۀ آن آمده: «... و هذا شهر عظمته و کرمته و شرفته و فضلته علی‌الشهور...»؛ «و رمضان، ماهی است که آن را بر ماه‌های دیگر، عظمت، کرامت و شرافت و فضیلت دادیم».

از نظر مسلمانان، ماه فرودآمدن قرآن، ماه بندگی و ماه آمرزش و رحمت الهی است و به علت قرارداشتن شب قدر در آن، ارزش بی‌شماری دارد. لذا از دیر باز، برگزاری مراسم مربوط به این ماه و ممنوعیت‌های آن، در آینۀ اسناد برجای مانده نمود زیادی داشته است. آرشیو ملی ایران نیز دارای اسناد فراوانی در همین خصوص است که موضوع آن‌ها را: بخشنامه‌های مربوط به تغییر ساعات کار اداری و آموزشی در این ماه، شلیک توپ برای اعلام اوقات شرعی، برگزاری برنامه‌های سخنرانی، صورت مخارج مجالس برپا شده در ماه رمضان، بخشنامه‌های مربوط به پاسداشت شعائر مذهبی در رمضان، جلوگیری از انجام کارهای خلاف شرع در ماه رمضان، مشکلات مربوط به ندانم‌کاری سفارتخانه‌ها و شهروندانشان دربارۀ قداست خاص این ماه، آمد و شد در ماه مبارک به هنگام جنگ و حکومت نظامی و مجالس عزاداری این ماه شامل می‌شود. مجموعۀ نمایشگاه مجازی کنونی، گزیده‌ای از سندهای موجود در آرشیو ملی ایران است که با گوناگونی موضوع، برای آشکارساختن جایگاه و ارزش تاریخی این ماه، گزینش‌شده است.

الهام ملک‌زاده و صفورا برومند

26 فروردین 1402

24 رمضان 1444