گزارش نشستِ مجازیِ «بازتاب کرونا در نغمه ها و ترانه های آسیا»
گزارش نشستِ مجازیِ «بازتاب کرونا در نغمه ها و ترانه های آسیا»
مرکز اسناد فرهنگی آسیا
نشستِ مجازیِ «بازتاب کرونا در نغمه ها و ترانه های آسیا»، روز سه شنبه 27خردادماه 1399 به اهتمام مرکز اسناد فرهنگی آسیای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در محیط وبینار برگزار شد. در این نشست 27میهمان از کشورهای ایران، تاجیکستان و سوئد برخط بودند و حضور فعال داشتند. دبیر علمی نشست، دکتر محمد نجاری، با قرائت شعر، معرفی سخنرانان و ارائه بحثی مقدماتی درباره بازتاب شیوع بیماری کرونا در هنر، جلسه را آغاز کرده، ادامه گفتگو را به سخنرانان نشست واگذار کردند.
نخستین سخنران، دکتر ابراهیم خدایار، دانشیار دانشگاه تربیت مدرس و رایزن فرهنگی پیشین ایران در ازبکستان و تاجیکستان، سخنرانی خود را با عنوان «تحلیل و صورت بندی فضای فرهنگی ازبکستان در مواجهه با ویروس کرونا» ارائه دادند. به بیان کوتاه، جمهوری ازبکستان، پرجمعیت ترین جمهوری آسیای مرکزی، نقش مهمی در شکل دهی به جریان های فرهنگی کشورهای این منطقه دارد. این کشور صدها میراث معنوی باشکوه نیز از دانشی مردان شهرهای باستانی آریایی تبار، ازجمله سمرقند و بخارا، خوارزم و ترمذ، و تاشکند و فرغانه در سینه خود به یادگار دارد. ابراهیم خدایار با تکیه بر متن ترانه «ما را ببخشا یگانهام» با اجرای آزادبیک نظربیک اف، وزیر فرهنگ ازبکستان، فضای فرهنگی ازبکستان را در مواجهه با ویروس کرونا تحلیل و صورتبندی کرد و تلاش نمود مخاطب را در بستر چهارچوب اندیشگی اهل فرهنگ ازبکستان با مفاهیم الهیاتی حاکم بر زندگی عامه مردم در دوره جدید آشنا کند. متن ترانه ازبکی در پی آمده است:
به‌راستی ما نزد قدرت تو بیچاره‌ایم
از ما بلای ناگهانی و پنهان را دور کن
گناه‌های ما بی‌شمار و مهرت بیکران
ما را ببخشا یگانهام ، ما را ببخشا
****
تلاش آدمی در این دنیا تنها کسب تخت و تاج است
و این بلا همچون تاجی بر سر آدمی فرود آمده ست
شب‌های ما بداختر است و روزهای ما سیاه
ما را ببخشا یگانهام ، ما را ببخشا
****
آیا این اژدها را بر عاصیان نازل کرده‌ای
و یا این خنجر را بر قلب غافلان زده‌ای
یا این لشکر تو ضد ناپاکی است
ما را ببخشا یگانهام ، ما را ببخشا
ما را ببخشا یگانهام
یگانهام، الله من، ما را ببخشا، ما را ببخشا
*
علم دنیا ناتوان در حل معما
این درد را بشر می‌گوید – اجل بی‌دوا
مرگ حق است و ولی «لکل داء دواء»
ما را ببخشا یگانهام ، ما را ببخشا
**
وسایل نقلیه، هواپیماهای آسمان کجاست؟
سفره‌های عروسی، جشنواره‌های چراغانی کجاست؟
آغوش گرم و بغل‌های مهربان کجاست؟
ما را ببخشا یگانهام ، ما را ببخشا
یگانهام ما را ببخشا
یگانهام الله من، ما را ببخشا، ما را ببخشا
*
افسوس که تو را فراموش کرده‌ایم و شادانیم
ما، بندگان بد و درمانده و ناتوانیم
فقط در هنگام غم‌ها به یادت هستیم، ما نادانیم
مارا ببخشا یگانهام ، مارا ببخشا
****
بچه‌ها مدرسه را جز در خواب نمی‌بینند
در آغوش پسر مادر می‌گرید
دلش چون مساجد خالی، پدر می‌گرید،
مارا ببخشا یگانهام ، ما را ببخشا
یگانهام ما را ببخشا
یگانهام الله من، ما را ببخشا، ما را ببخشا
*
این بلا را طبیبان بی‌مدد تو نمی‌توانند درمان کنند
چرا همه توانمندان عالم سکوت کرده‌اند؟
هر شجاعی شجاعتش را از یاد برده است
مارا ببخشا یگانهام، ما را ببخشا
دردها جوانتر می‌شود، آرزوها پیرتر
این‌همه تصاویر زیبا برای خیر، اما عمل شر
به‌سوی تو آمده‌ایم یا رب! نجات بده
ما را ببخشا یگانهام، ما را ببخشا
یگانهام ما را ببخشا
یگانهام الله من، ما را ببخشا، ما را ببخشا
در ادامه نشست، خانم دکتر مریم سادات فیاضی، عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، سخنرانی خود را با عنوان «تحلیلِ تطبیقیِ ترانه های ایران و افغانستان در دوره کرونا» ارائه دادند. به بیان کوتاه، باور به نقش انکارناپذیر موسیقی در کاهش استرس از یک سو و پذیرفتن آن به عنوان ابزاری کم هزینه و کارآمد در آموزش، بستر مناسبی برای خلق آثار هنری موسیقیایی در دوره همه گیری ویروس کرونا کوید-19 فراهم آورده است. فصل مشترک این آثار، وجوه هنری و زیبایی شناختی آنها و وجه ممیزشان- صرف نظر از سبک و سازبندی- محتوا و پیامی است که خالقانشان برآنند تا به شنوندگان خود منتقل کنند و شامل گستره کرانگشادهای از موضوعات اجتماعی و سوگیریهای سیاسی تا مسائل آموزشی و انسانی است. مریم سادات فیاضی، تلاش نمود این بحث را تبیین کند که با تحلیل تطبیقی دو قطعه موسیقیایی ایرانی و افغانی و بازشناختن مولفه های زبانشناختی این آثار، میتوان در قالب یک برنامه ریزی زبانی، در بحران کرونا مداخل های غیرتهاجمی اتخاذ کرد. به این منظور، ترانه «در خانه بمانیم» با اجرای فرهاد دریا، خواننده محبوب افغانستان با آهنگ «یه چیزی میشه دیگه» با اجرای خواننده ایرانی، رضا صادقی مقایسه و تحلیل شد.
متن ترانه «یه چیزی میشه دیگه» در پی آمده است:
همیشه جای شکرش هست
همه چیمون از این که هست میتونست بدترم باشه
این عشقی که به هم داریم
واسه هم وقت میذاریم میتونست کمترم باشه
یه چیزی میشه دیگه غصه هاتو بس کن
یه چیزی میشه دیگه حالتو عوض کن یه چیزی میشه دیگه
به این روی سکه چشامونو ببندیم
یه روزی میرسه که به این روزا میخندیم یه چیزی میشه دیگه
بجنگ واسه لبخندی که این روزا کمه
دلتو میشکونن تو ریشت محکمه ما با همیم
درد منه به خدا دردای تو دردای منه
بغضتو میفهمم ولی دل روشنه ما با همیم
یه چیزی میشه دیگه غصه هاتو بس کن
یه چیزی میشه دیگه حالتو عوض کن یه چیزی میشه دیگه
به این روی سکه چشامونو ببندیم
یه روزی میرسه که به این روزا میخندیم یه چیزی میشه دیگه
نظر شما :