نوشتاری از حضرت آیت‌الله سیّد هاشم رسولی محلاتی به مناسبت همایش بررسی اندیشه‌ها و آثار علمی و هنری خاندان آیت الله شیخ اسماعیل محلاتی (قدس سره)
همایش بررسی اندیشه‌ها و آثار علمی و هنری خاندان آیت‌الله شیخ اسماعیل محلاتی، از سوی مرکز اسناد فرهنگی آسیا با مشارکت موزه آستان مطهر حرم حضرت فاطمه معصومه (سلام‌الله علیها) سه‌شنبه دهم دی ماه به دبیری دکتر کامیار صداقت ثمر حسینی، در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. همایش مذکور با نوشتاری از حضرت آیت‌الله سیّد هاشم رسولی محلاتی به مناسبت همایش بررسی اندیشه‌ها و آثار علمی و هنری خاندان آیت الله شیخ اسماعیل محلاتی (قدس سره) همراه بود. نوشتار حضرت آیت‌الله سیّد هاشم رسولی محلاتی به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم
آیت‌الله آقای حاج شیخ اسماعیل محلاتی از علمای بزرگ نجف اشرف و از شاگردان مبرّز مرحوم آخوند خراسانی بوده‌اند که در مسئله مبارزه مشروطه با آن مرحوم هم‌عقیده و طرفدار ایشان بوده‌اند.
مرحوم آقای حاج شیخ اسماعیل محلاتی، صاحب تألیفاتِ زیادی در اصول عقاید، فقه، علم اصول و کلام و غیره بوده‌اند که یکی از آن همان کتاب «تنقیح الابحاث فی الاحکام النفقات الثلاث» است که مرحوم آیت‌الله حاج شیخ حسین روحانی از این حقیر درخواست کردند آن را تصحیح نموده و به طبع برسانم و هزینه چاپ آن را خودشان پرداختند و حقیر مقدمه‌ای بر آن نوشتم و آن را در قم چاپ کردم.[1]
و در آن مقدمه که به عربی نوشته‌ام, شرح‌حال آن مرحوم و پدر بزرگوار و اعقاب شریفشان را به‌تفصیل نوشته‌ام و داستان جالبی هم از پدر آیت‌الله آقای حاج شیخ اسماعیل محلاتی[2] که سال‌ها در بروجرد ساکن بوده‌اند از زبان مرحوم آیت‌الله‌العظمی آقای بروجردی که در درس خارج و سفری که به محلات داشتند، نقل کرده‌ام و مطالب دیگری که اگر آن مقدمه به فارسی ترجمه شود، برای خوانندگان بسیار ارزشمند و جالب است.[3]
آشنایی حقیر با مرحوم آیت‌الله آقای حاج شیخ حسین روحانی به دوران جوانی و آغاز طلبگی حقیر برمی‌گردد که در محلات خدمت ایشان می‌رسیدیم و از ارشادات ایشان استفاده می‌کردیم. در آن زمان‌ها محلات علمای زیادی داشت؛ مانند:
- مرحوم آقا میرزا حسینی که صاحب نفوذ و بسیار محترم نزد مردم بود
- مرحوم آقای حاج شیخ عبدالصمد یزدی
- مرحوم آقای میرزا فخرالدین
- مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالصمد قائینی سقائینی که می‌گفتند ایشان با مرحوم آیت‌الله بروجردی هم مباحث بوده‌اند.
- مرحوم آقای حاج سید جلال شهیدی
- مرحوم آقای حاج‌آقا مرتضی مقدس پدر آقای حاج‌آقا طه مقدسی که از هم‌دوره‌ای‌های خودمان بودند و سال‌ها پس از انقلاب امام‌جمعه محلات بودند.
- مرحوم آقای نصیری که از وعاظ محلات بودند.
- مرحوم آقا شیخ جواد حاج ناظری که ایشان هم از ائمه جماعات و وعاظ محلات بودند.
- مرحوم آقای حاج سید حسین رسولی محلاتی ابوی حقیر
- و از طلاب و علمای هم‌دوره خودمان هم که زیاد بودند؛ مانند: مرحوم شهید محلاتی و مرحوم آقای شیخ محمدرضا توسلی و دیگران.
مرحوم آیت‌الله روحانی ازنظر اخلاقی بسیار زیرک و فهیم و مورد مشورتِ بزرگان محلات و علمای هم‌دوره خود بودند و مرحوم پدر ما که از هوش سرشار و زیرکی ایشان در مسائل بسیار تعریف می‌کردند، و خود این‌جانب نیز در ملاقاتی که با ایشان داشتم از نظرات سودمندشان در مسائل استفاده‌های فراوانی کردم.
در مورد خدمات ایشان در محلات نیز چون مورد وثوق و اعتماد مردم و علمای محلات بودند، تولیت بسیاری از موقوفات شهر به ایشان واگذارشده بود و در اداره مساجد و امور فرهنگی هزینه می‌کردند و آثاری از خود بجای گذارده‌اند.
[1]. الشیخ محمد اسماعیل المحلاتی تنقیح الابحاث عن احکام النفقات الثلاث (قدّم له و اشرف علی طبعه) السید هاشم الرسولی المحلاتی، قم: مطبعه الحکمت.
[2] مراد آخوند ملّا محمدعلی محلاتی (قدس‌سره) متوفی 1306 قمری مدفون در حرم مطهر رضوی (علیه‌السلام) جنب آرامگاه شیخ بهایی (قدس‌سره) است.
[3]. معظم‌له در مقدمه کتاب مذکور (ص «ح») می‌نویسد: «سیدنا الاستاد علّامه که زعامت شیعه بدو منتهی شد، آیت‌الله‌العظمی و حجت کبری، حاج‌آقا حسین طباطبایی بروجردی اعلی‌الله‌مقامه الشریف، از کسانی است که محضر ایشان در بروجرد درک کرده و در نزدش تحصیل‌کرده بود. از خود ایشان شنیدم؛ چه در مجلس درس معظم‌له (قدس‌سره) و چه در برخی سفرهایی که ایشان به محلات داشت، بسیار از زهد و ورع ملّا محمدعلی محلاتی تمجید می‌کرد و از حکایاتی که ایشان درباره عنایتِ معظم‌له به ترغیب و تشویق طلّاب و عموم مردم به عبادات در بروجرد بیان کرده است؛ یکی آنکه ملّا محمدعلی محلاتی (قدس‌سره) روزی وارد مدرسه شد و طلّاب را جمع کرد و برای کسانی که نماز شب می‌خواندند، اجرتی تعیین کرد که در آن زمان مبلغ قابل‌توجهی بود. طلّاب نماز شب می‌خواندند و از شیخ اجرت می‌گرفتند. پس از چندی، شیخ اجرتِ مذکور را با این عذر که پرداخت آن به همگان کفایت نمی‌کند، به نصف تقلیل داد و پس از چندی اعلام کرد که دیگر قادر به تأمین اجرت مذکور نیست و هرکس که طالب تهجد و خواندن نماز شب است، بدون اجرت آن را انجام دهد. ازآنجاکه طلّاب آن مدرسه مدتی متهجد شده بودند و لذّت عبادت و نماز شب را چشیده بودند، با تدبیر آن مرحوم همگی متهجد شدند.
[حضرت آیت‌الله رسولی محلاتی شفاهاً به این‌جانب فرمودند که حکایت مذکور در کتاب فوق موردتوجه مقام معظم رهبری قرار گرفت - کامیار صداقت ثمرحسینی]
نظر شما :